Bảo hiểm xã hội là gì? Đây là câu hỏi của nhiều người mới tham gia thị trường lao động quan tâm đặc biệt là sinh viên mới ra trường. Vậy, bảo hiểm xã hội là gì? quyền lợi của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội ra sao? Có bao nhiêu loại bảo hiểm xã hội? Cách đóng, cách tính như thế nào? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
Thông tin cơ bản về bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong các chế độ an sinh của nhà nước nhằm đem lại lợi ích phi lợi nhuận cho người lao động.
Bảo hiểm xã hội là gì?
Căn cứ Khoản 1, Điều 3, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 định nghĩa BHXH như sau:
Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
(Theo Khoản 1, Điều 3, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014)
Theo đó, BHXH chính là chế độ an sinh hữu ích của cơ quan nhà nước Chính phủ đem lại lợi ích cho người lao động, bảo vệ người lao động trong quá trình tham gia lao động sản xuất.
Quyền lợi cho người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội
Dựa trên Điều 18, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định quyền lợi của người tham gia BHXH bao gồm:
(1) Tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật
(2) Được cơ quan có thẩm quyền cấp và quản lý sổ BHXH.
(3) Được nhận lương hưu và trợ cấp BHXH đầy đủ, kịp thời, theo một trong các hình thức chi trả sau:
- Trực tiếp từ cơ quan BHXH hoặc tổ chức dịch vụ được cơ quan BHXH ủy quyền;
- Thông qua tài khoản ngân hàng;
- Qua người sử dụng lao động.
(4) Hưởng bảo hiểm y tế trong các trường hợp sau đây:
- Đang hưởng lương hưu;
- Trong thời gian người lao động nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi;
- Người lao động nghỉ việc hưởng trợ cấp tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp hằng tháng;
- Đang hưởng trợ cấp ốm đau đối với người lao động mắc bệnh cần điều trị dài ngày theo quy định của Bộ Y tế.
(5) Được khám giám định mức suy giảm khả năng lao động theo quy định của pháp luật và đang bảo lưu thời gian đóng BHXH; được thanh toán phí giám định y khoa nếu đủ điều kiện để hưởng BHXH.
(6) Người lao động được uy quyền cho người khác nhận lương hưu, trợ cấp BHXH
(7) Định kỳ 06 tháng được NSDLĐ cung cấp thông tin về đóng BHXH; định kỳ hằng năm được cơ quan BHXH xác nhận về việc đóng BHXH; được yêu cầu NSDLĐ và cơ quan BHXH cung cấp thông tin về việc đóng, hưởng BHXH.
(8) Có quyền khiếu nại, tố cáo và khởi kiện về BHXH theo quy định của pháp luật.
Có bao nhiêu loại bảo hiểm xã hội?
Hiện nay, có 02 loại BHXH đó là BHXH tự nguyện và BHXH bắt buộc:
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại BHXH do Nhà nước tổ chức bắt buộc người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình BHXH do Nhà nước tổ chức trong đó người tham gia được lựa chọn hình thức đóng, phương thức đóng dựa trên tiền lương người lao động. Đối với loại BHXH này, người tham gia được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng BHXH để hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
XEM THÊM >> Có những loại hình bảo hiểm xã hội nào?
Các chế độ cho người tham gia bảo hiểm xã hội?
Căn cứ Điều 4, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định về các chế độ BHXH cho người tham gia như sau:
(1) BHXH bắt buộc có các chế độ sau đây:
- Chế độ ốm đau;
- Chế độ thai sản;
- Chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp;
- Chế độ hưu trí;
- Chế độ tử tuất.
(2) BHXH tự nguyện có các chế độ sau đây:
- Chế độ hưu trí;
- Chế độ tử tuất.
Một số vấn đề về việc đóng bảo hiểm xã hội
Khi tham gia BHXH, người lao động hay người sử dụng lao động có mối quan tâm nhất định về mức đóng cũng như phương thức đóng BHXH.
Mức đóng bảo hiểm xã hội năm là bao nhiêu?
Tùy vào mỗi loại BHXH và đối tượng tham gia BHXH mà mức đóng khác nhau. Dưới đây là mức đóng chi tiết cho từng loại BHXH và đối tượng tham gia:
(1) Đối với BHXH bắt buộc
- Người lao động Việt Nam
- Người lao động nước ngoài
(2) Đối với BHXH tự nguyện
Căn cứ vào mức lương nhận hàng tháng của người lao động để đóng BHXH tự nguyện. Cách tính mức đóng thực hiện như sau:
Mức đóng BHXH tự nguyện/tháng = 22% x Mức thu nhập chọn đóng BHXH – Số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng BHXH
Theo đó, người tham gia BHXH xem xét đối tượng đóng, loại BHXH có nhu cầu tham gia để tính mức đóng BHXH cho phù hợp.
Phương thức đóng bảo hiểm xã hội
Về phương thức đóng BHXH, người tham gia cần phải chú ý 02 phương thức đóng khác nhau theo 02 loại BHXH như sau:
(1) Đối với BHXH tự nguyện
Căn cứ Khoản 1, Điều 9, Nghị định 134/2015/NĐ-CP quy định cách thức đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện như sau:
a) Đóng hằng tháng;
b) Đóng 03 tháng một lần;
c) Đóng 06 tháng một lần;
d) Đóng 12 tháng một lần;
đ) Đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần;
e) Đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia bảo hiểm xã hội đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.
(Theo Khoản 1, Điều 9, Nghị định 134/2015/NĐ-CP)
(2) Đối với BHXH bắt buộc
BHXH bắt buộc được đóng thông qua người sử dụng theo hình thức sau:
- Đóng hằng tháng.
- Đóng BHXH hằng tháng hoặc 03 tháng/lần hoặc 06 tháng/lần.
Những khoản tiền lương tính đóng bảo hiểm xã hội
(1) Đối với BHXH bắt buộc
Căn cứ Khoản 1, Điều 89, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định đối với người lao động tham gia BHXH có tiền lương do Nhà nước quyết định thì khoản tiền lương tính đóng BHXH như sau:
- Tiền lương theo ngạch, bậc và cấp bậc quân hàm;
- Các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề (nếu có);
- Mức lương cơ sở đối với người lao động thuộc trường hợp pháp luật quy định.
Căn cứ Khoản 2, Điều 89, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định người tham gia BHXH có chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì khoản tiền lương tính đóng BHXH như sau:
- Mức lương;
- Phụ cấp lương theo quy định của pháp luật về lao động.
(2) Đối với BHXH tự nguyện
Người tham gia BHXH tự nguyện được tự chọn mức thu nhập đóng BHXH. Tuy nhiên, BHXH tự nguyện giới hạn mức thấp nhất và cao nhất như sau:
- Mức thu nhập thấp nhất: 700.000 đồng.
- Mức thu nhập cao nhất: 29,8 triệu đồng.
Kết luận
Như vậy, bảo hiểm xã hội đem lại nhiều lợi ích cho người lao động đặc biệt trong việc khám sức khỏe, chế độ thai sản và bảo hộ trong quá trình lao động. Vì vậy, BHXH được coi là chế độ an sinh hữu ích Nhà nước đem đến cho người lao động. Cuối cùng, lambaohiem.com mong đem lại thông tin hữu ích và sẵn sàng giải đáp các thắc mắc về Bảo hiểm xã hội cho Quý bạn đọc!
TIN LIÊN QUAN
- Đang đi làm có được rút bảo hiểm xã hội một lần không?
- Có nên tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện không?
- Lao động nữ nghỉ thai sản 6 tháng bắt đầu từ khi nào?
- Đăng ký nhận lương hưu và tiền trợ cấp bảo hiểm qua thẻ ngân hàng
- Chế độ con nhỏ dưới 12 tháng lao động nữ nuôi con được hưởng
- Người lao động có thể tự chốt sổ bảo hiểm xã hội được không?
Để lại một phản hồi